Sociale verzekering in grensoverschrijdende situaties: “Hoe verwerk ik dat in de aangifte?”

Door internationalisering is steeds vaker sprake van grensoverschrijdende arbeid. Dit kan leiden tot een wijziging in de sociale verzekeringspositie. Met dit artikel verschaffen we duidelijkheid rond de sociale verzekeringspositie en hoe mogelijke wijzigingen te verwerken in de aangifte inkomtenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV). Door een juiste toepassing in de aangifte IB/PVV voorkomt u dat iemand dubbel dan wel geen premies volksverzekeringen betaalt.

Verwerking in de aangifte
Nadat is vastgesteld waar iemand sociaal verzekerd is dient dit vervolgens op de juiste wijze verwerkt te worden in de aangifte IB/PVV. Hierbij is een aantal (limitatieve) mogelijkheden denkbaar:

1. Iemand is verzekerd in Nederland (geen vrijstelling / geen aanpassing in de rubriek “niet (volledig) verzekerd voor volksverzekeringen (AOW, Anw en Wlz) of Zorgverzekeringswet (Zvw))”. Kortweg: geen correctie of vermindering op het premie-inkomen.
2. Iemand is volledig verzekerd in een ander land (volledige vrijstelling voor de premies in Nederland).
3. Iemand is een deel van het jaar verzekerd in Nederland en een deel van het jaar in een andere mogendheid (vermindering op het premie-inkomen).
4. Iemand is verzekerd in Nederland, maar ontvangt inkomen uit een niet verzekerde periode (correctie op het premie-inkomen).

Iemand blijft verzekerd in Nederland
Als sprake is van grensoverschrijdende arbeid kan iemand toch in Nederland verzekerd zijn voor de volksverzekeringen. Denk aan de situatie waarbij iemand vanuit een Nederlandse werkgever is gedetacheerd om tijdelijk in het buitenland werkzaamheden te verrichten of aan de situatie waarbij iemand, naast de werkzaamheden in het buitenland, eveneens een groot deel van zijn arbeid blijft verrichten in Nederland. De Sociale Verzekeringsbank geeft voor deze gevallen een A1-verklaring (ook wel: detacheringsverklaring) af.

Uitkomst: vul in de aangifte ja in bij de aanvullende vraag of iemand verzekerd is voor de volksverzekeringen of voor de zorgverzekeringswet. Voor wat betreft de premieheffing is de situatie niet anders dan voor iemand die geen grensoverschrijdende activiteiten verricht.

Iemand is volledig verzekerd in een ander land
In dit geval mag Nederland geen sociale premies heffen over het inkomen in box 1 van deze persoon. Nederland verleent een volledige vrijstelling voor de volksverzekeringen.

Uitkomst: geef in de aangifte bij aanvullende vragen aan dat iemand niet (volledig) verzekerd is voor de volksverzekeringen in Nederland. Antwoord nee op de vraag of iemand in Nederland verzekerd was voor de AOW en Anw en nee op de vraag of iemand verplicht verzekerd is voor de Wlz en Zvw. Met deze keuze zijn geen premies volksverzekeringen verschuldigd.

Iemand is een deel van het jaar verzekerd in Nederland en een deel van het jaar elders
Hier speelt de vermindering van het premie-inkomen een rol. Vul geen bedrag in bij ‘correctie van het premie-inkomen’, maar vermeld de in Nederland verzekerde periode. Nederland heft over het inkomen genoten in de niet-verzekerde periode geen premies volksverzekeringen. Dit kan op 2 manieren:

1. Aftrekmethode
Verminder het premie-inkomen met het inkomen uit de periode dat iemand niet voor de volksverzekeringen verzekerd is geweest in Nederland.
2. Tijdevenredige herleiding
Deel het aantal verzekerde dagen dat iemand in het buitenland verzekerd is geweest door het aantal dagen in een kalenderjaar. Op basis van artikel 2.7 van de Wet financiering sociale verzekeringen en premiebesluiten is een kalenderjaar gesteld op 360 dagen. Deze breuk wordt toegepast op het maximum premie-inkomen. Het resultaat is dat het maximum premie-inkomen tijdsevenredig wordt toegepast.

De voordeligste uitkomst van deze 2 methoden wordt toegepast.

Het feit dat iemand voor een deel van het jaar niet verzekerd is voor de sociale zekerheid brengt met zich mee dat het premiedeel van de algemene heffingskorting met die periode beperkt moet worden. Het premie-inkomen wordt dus verlaagd maar er vervalt ook een deel van de heffingskorting.

Uitkomst: geef in de aangifte bij aanvullende vragen aan dat iemand niet (volledig) verzekerd is voor de volksverzekeringen in Nederland. Vul ja in bij de vraag of iemand in Nederland verzekerd was voor de AOW en Anw en ja bij de vraag of iemand verplicht verzekerd is voor de Wlz en Zvw. Geef ook de periode aan waarin iemand wel verplicht in Nederland is verzekerd*. Geef tot slot de niet-verzekerde periode aan.

*Als dit een niet aaneengesloten periode betreft of een periode die midden in het jaar valt, dan is dit niet te verwerken in het aangifteprogramma van de Belastingdienst. Dit is op te lossen door het aantal verzekerde dagen in Nederland te tellen en de verzekeringsperiode aan het begin of aan het einde van het kalenderjaar aan te geven. De periode komt dan weliswaar niet overeen met de werkelijke periode, maar voor de berekening van het premie-inkomen is de uitkomst juist.

Iemand is verzekerd in Nederland, maar ontvangt inkomen uit een niet-verzekerde periode
Hoewel deze situatie zich niet vaak voordoet, bespreken we deze wel even.

Uitkomst: vul bij aanvullende vragen in dat iemand niet (volledig) verzekerd is voor de volksverzekeringen in Nederland. Vul ja in bij de vraag of iemand in Nederland verzekerd was voor de AOW en Anw en ja op de vraag of iemand verplicht verzekerd is voor de Wlz en Zvw. Geef vervolgens de periode aan dat iemand van 1 januari tot en met 31 december verzekerd is. Vul ook het inkomen uit de niet verzekerde periode in bij ‘correctie op het premie-inkomen’. Voorbeeld:  vakantiegeld dat nog door de voormalige buitenlandse werkgever na beëindiging van de dienstbetrekking wordt uitbetaald.

Let op! 
In de praktijk wordt vaak de rubriek ‘correctie premie-inkomen’ het pensioen uit een andere EU-lidstaat vermeld. Dit is niet juist. Over deze buitenlandse pensioeninkomsten zijn premies volksverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet in Nederland verschuldigd.

Bron: belastingdienst, 5 oktober 2017